Kullanıcı Oyu: 4 / 5

Yıldız etkinYıldız etkinYıldız etkinYıldız etkinYıldız etkin değil
 

“de/da” , “-de/da” ve “ki” NİN YAZIMI

 

BAĞLAÇ OLAN “da/de’”NİN YAZILIŞI

  • “Dün akşam bize Ahmet geldi”
  • “Dün akşam bize Ahmet de geldi” (Ahmet ile beraber başka gelenler de var)
  • Oda da temizlendi. ( koridor, duvar vs temizlendi bunların yanında oda da temizlendi
  • “Odada temizlendi” ( temizlenen “o” “-de/-da” bulunma hâl eki)
  • Arkadaşım yazılıdan 100 aldı, ben de aldım” (benim dışımda 100 alan var)

“de/da” bağlacında işin içerisinde başka kişi ve varlıklar girer. Bu bağlacı cümleden çıkarırsak cümle yine anlamlı olur ama cümlede anlam daralır.

  • “Dün akşam bize Ahmet geldi”
  • “Dün akşam bize Ahmet de geldi”

Bağlaç olan “da/de”  başlı başına bir kelime olduğu için ayrı yazılır ve kendisinden önceki kelimenin son ünlüsüne bağlı olarak büyük ünlü uyumuna uyar: 

  • Kızı da geldi gelini de. 
  • Durumu oğluna da bildirdi. 
  • Sen de mi kardeşim? 
  • Güç de olsa. 
  • Konuşur da konuşur.

Bulunma durum eki olan "-de,-da, -de,-ta" ise eklendiği sözcüğe bitişik yazılır.

  • Evde olan evde kalır.
  • Ağaçtaki meyve çürümüş.
  • Arkadaşımın çantasında leke oluşmuş
  • Savaşta ve barışta güçlü olmalıyız.
  • Yurtta sulh, cihanda sulh.

UYARI: Ayrı yazılan “da/de” bağlacı hiçbir zaman “ta/te” biçiminde yazılmaz: 

  •  Gidip de gelmemek var, gelip de görmemek var (Gidip te gelmemek var, gelip te görmemek var değil)

 

UYARI: Ya sözüyle birlikte kullanılan “da” ayrı yazılır: “ya da

UYARI: “da/de” bağlacını kendisinden önceki kelimeden kesme ile ayırmak yanlıştır: 

  • Ayşe de geldi (Ayşe’de geldi değil). 
  • Kitabın kapağına da dikkat et (Kitabın kapağına’da dikkat et değil).

“DE/DA” BAĞLACININ CÜMLEYE KATTIĞI ANLAMLAR

  • Eylemler arasında sıralama oluşturur.

                   Elimdeki kitabı bitireyim de diğerine geçeyim. 

  • Biri diğerine tercih edilen yargıları bağlar.

                 Yemek yapmadık da eve pizza sipariş ettik.

  • Katılma, katma anlamı verir.

                  Öğretici yazılarının yanı sıra edebi eserleri de var.

  • Neden-sonuç ilgisi kurar.

                     Kim  bilir ne söyledi de babasını kızdırdı.

  • Korkutma anlamı katar.

                       Cesaretin varsa gel de bana da öyle davran. Azarlama anlamı katar.

                       Önce görgü kurallarını öğren de öyle konuş.

  • İstek anlamı katar.

                     İzin ver de iki çift söz söyleyelim.

  • Küçümseme anlamı katar.

                      Cin olmuş da adam çarpmaya çalışıyor.

  • Yakınma anlamı katar.

                      Yayın kurulu belli isimlere yer veriyor da genç şairlere ilgi göstermiyor.

  • Karşı çıkma anlamı vardır.

                      Neden onun istediği oluyor da ben dışlanıyorum?

  • Direnme, ısrar anlamı katar.

                        Yeğenim yatılı okula “gitmem de gitmem” diye direndi günlerce.

  • Karşılaştırma anlamı katar.

                      Bakıyorum ondan da ümidini kesmeye başladın.

  • Umutsuzluk anlamı katar.

                     Bu fidan büyüyecek de ağaç olacak, öyle mi?

  • Dilek-şart kipinden sonra geldiğinde bu şartın (koşulun) geçersiz olduğunu bildirir.

                    Ağzıyla kuş tutsa da hiçbir şey değişmeyecek.

  • “Bile, dahi” anlamında koşulun geçerli olmadığını belirtir.

                   Sen de olanları anlatmayacaksın galiba.

  • “Ama, fakat” anlamında karşıt yargıları bağlar.

               Önerdiğin kitabı aldım da okumaya fırsatım olmadı.

  • Sorulu kullanımlarda şaşma bildirir.

              Nasıl oldu da başından büyük işleri kalkıştın?

  • Eksiltili cümlelerde düşüncenin sürdüğünü anlatır.

                Biraz sessiz olabilir miyiz? Çocuk uyudu da..

KONU ANLATIM VİDEOSU ( Youtube Kanalımız için TIKLAYINIZ )

 

SON EKLENENLER

Üye Girişi