1. Divan Edebiyatı
2. Nesir Bilgisi
3.Edebi Sanatlar
4. Halk Edebiyatı
5. Şiir Bilgisi
Divan Edebiyatı
1. Aşağıdaki özelliklerden hangisi Divan nesrinde yoktur? (1974/ÖSYS)
A) Dilin, yabancı kelime ve tamlamalarla yüklü olması
B) Söz ve ses sanatlarına önem verilmesi
C) Söyleyiş güzelliğinden çok düşünceye önem verilmesi
D) Kullanılan cümlelerin çok uzun olması
E) Noktalama işaretlerine yer verilmemesi
2. Bir merhaleden güneşle derya görünür
Bir merhaleden iki dünya görünür
Son merhale bir fasl-ı hazandır ki sürer
Geçmiş gelecek cümlesi rüya görünür
Bu parçanın nazım şekli aşağıdakilerden hangisidir? (1974/ÖSYS)
A) Rubai
B) Murabba
C) Tuyuğ
D) Şarkı
E) Musammat
3.“Divan şiiri, özellikle kasidelerde, (I)bir bakıma en az yarar güden şiirdir. Divan şairi, gazellerde (II)salt söz ustalığına önem verir, bu ustalığı ile duygulandırır okuyucusunu. Mesnevilerde (III)Divan şairi halk hikayecisi ite birleşir. Gazellerde(IV) ise şiire yararın karıştığı daha belirgindir.”
Bu paragrafta bilgi yanlışlığı vardır. Paragraftaki numaralandırılmış sözcüklerden hangilerinin yerleri değiştirilirse, bu yanlışlık giderilmiş olur?
A) 2. ile 3. nün. B)4. ile 1. nin C) 1. ile 1. nin D)3. ile 1. nin E) 4. ile 3. nün
(1976-ÜSS)
4. Aşağıdakilerden hangisi Divan şiirinin belirleyici özelliklerinden biri değildir?(1977/ÖSYS)
A) Mecaz manzumlarla yüklü olması
B) Dış dünyaya yönelik somut konuların işlenmesi
C) Şekil güzelliği sağlamak için eşanlamlı sözlere yer verilmesi
D) Kişisel sevinçlere ve acılara çok az yer verilmesi
E) Tasavvufla ilgili terimlere geniş ölçüde yer verilmesi
5. Aşağıdaki dizelerin hangisinde konularına göre adlandırılan şiirler birlikte verilmiştir?(1978/ÖSYS)
A) kaside - gazel - rubai - mersiye
B) terkibibent - kaside - naat - güzelleme
C) müstezat - ağıt - mesnevi - hicviye
D) şarkı - nefes - taşlama - terciibent
E) mersiye - koçaklama - tevhit - ilahi
6. “Aşk derdiyle hoşem el çek ilacımdan tabib
Kılma derman kim helâkim zehri dermanımdadır.”
Bu beyitte, Divan edebiyatının ortak konularından hangisi işlenmiştir? (1981/ÖSYS)
A) Aşk acısından duyulan mutluluk
B) Sevgiliye duyulan özlem
C) Aşk ıstırabının insanı olgunlaştıracağı inancı
D) Sevginin cefasının sürüp gitmesi için Tanrı’ya yakarış
E) Aşk derdine derman bulunamayış
7. Beni ağlayan beni kim, üstüme gelmez ölicek
Bir avuç toprak atar bad-ı sabadan gayrı.”
Yukarıdaki dizeler, Divan şiiriyle ilgili olarak aşağıda verilen yaygın yargılardan hangisiyle bağdaşmaz? (1981/ÖSYS)
A) Bütün şiirlerde aruz ölçüsü kullanılmıştır.
B) Yapıt, değişmez kurallara göre, güçlü bir düzen içinde ve çoklukla beyit beyit işlenir.
C) Söz ve anlam sanatlarına sık sık başvurulur.
D) Biçim ve söyleyiş kaygısı oldukça ağır basar.
E) İnsandan kopuk, insanı anlatmayan soyut bir dünyası vardır.
8. Nedim’le Fuzuli’yi karşılaştıran aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır? (1984/ÖSYS)
A) Nedim, şiirine günlük hayatı yansıtmış; Fuzuli ise bundan kaçınmıştır.
B) İkisi de kasideden çok gazelde başarılı olmuştur.
C) Fuzuli tasavvuftan esinlenmiş, Nedim tasavvufla hiç ilgilenmemiştir.
D) İkisinin de dili, çağdaşlarına göre daha sadedir.
E) İkisinin de, “Divan”larından başka, “Mesnevi”leri de vardır.
9. “Fuzuli, Leyla ve Mecnun’u ile bütün edebiyatımız boyunca tek başına kalmış bir eserin sahibidir. Baki’nin Mersiye’si gibi, onun Mesnevi’si de uzun zamanı kapatan eserlerdendir. Çağdaşı Yahya Bey gibi, Atai gibi bu yola heves edenler az çok bölgesel konuları ele almışlar ya da çevriye özenmişlerdir.
Parçaya göre, Fuzuli’nin Mesnevi’si ile Baki’nin Mersiye’sinin ortak özelliği aşağıdakilerden hangisidir? (1985/ÖSYS)
A) Uzun zaman, eşdeğerde benzerlerinin yazılmamış olması
B) Şairlerinin bu türlerde başka eser vermemiş olmaları
C) Bu eserlerle “mesnevi” ve “mersiye” devrinin kapanmış olması
D) Türlerinin ilk örnekleri sayılmaları
E) İki büyük çağdaş şair tarafından yazılmış olmaları
10. Aşağıdaki dizelerden hangisi, tümüyle Divan edebiyatı ürünlerinin adlarıdır? (1986/ÖSYS)
A) gazel - şarkı - murabba - mani - mesnevi
B) rubai - muhammes - destan - tuyuğ - masal
C) tuyuğ - kaside - murabba - türkü - gazel
D) müstezat - mersiye - gazel - naat - münacat
E) şarkı - ağıt - rubai - müstezat - mani
11. Aşağıdaki edebiyat dönemlerinin hangisin de, şairlerin büyük bir çoğunluğu, şiiri, toplumsal amaçlarından, bilimsel içeriklerden uzak, salt şiirsel değerleri ön plana alarak yazmışlar ve ortak biçimler içinde kalıplaşmış ortak kavramlar kullanmışlardır? (1987/ÖSYS)
A) Cumhuriyet Dönemi Edebiyatı
B) Milli Edebiyat
C) Servet-i Fünûn Edebiyatı (Edebiyat-ı Cedide)
D) Tanzimat Edebiyatı
E) Divan Edebiyatı
12. Baki, gelmiş geçmiş Divan şairlerimizin çoğundan daha az eser vermiş, bir küçük Divan bırakmıştır. Buna karşın Divan edebiyatımızın en büyük şairlerinden biri olarak bilinir. Bu başarının belli başlı nedenini, onun... aramalıyız. Baki’nin tek dizesi bile, yazarını hemen belirler.
Bu parçada boş kalan yere aşağıdakilerden hangisi getirilebilir? (1988/ÖSYS)
A) yergilerindeki hünerinde
B) dilindeki sadelikte
C) seçtiği konuların güzelliğinde
D) kendine özgü üslubunda
E) aruzdaki ustalığında
13. Biyografi türüyle benzerlik gösteren eserlere Divan edebiyatında ne ad verilir?(1991/ÖSYS)
A) Tezkire
B) Münşeat
C) Hamse
D) Velayetname
E) Siyer
14. Kasidelerinde kullanıldığı ağır dil, gazellerinde, özellikle şarkılarında oldukça sadeleşir. Farsça ve Arapça şiirleri de olmakla birlikte şiirlerinin çoğu Türkçedir. Kasidelerinden çok, yeni buluşlarla süslediği şarkı ve gazelleriyle ünlüdür. Gazellerine, “Malumdur benim sühanım mahlas istemez.” diye haklı olarak övünecek derecede kişiliğinin damgasını vurmuştur.
Bu parçada tanıtılan Divan şairi aşağıdakilerden hangisidir? (1992/ÖSYS)
A) Fuzuli
B) Baki
C) Nedim
D) Nefi
E) Nabi
15. Çepçevre bahar içinde bir yer gördük
Ferhat ile Şirin’i beraber gördük
Baktık geceden fecre kadar ellerde
Yıldızlara yükselen kadehler gördük
Bu dörtlüğün nazım şekli aşağıdakilerden hangisidir? (1992/ÖSYS)
A) Rubai
B) Mani
C) Şarkı
D) Murabba
E) Nefes
16. Aşağıdaki eserlerden hangisi 15. yüzyılda “mesnevi” biçiminde yazılmış bir yergidir?(1994/ÖSYS)
A) Tazarruname
B) Kabusname
C) İskendername
D) Harname
E) Garipname
17. Aşağıdaki beyitlerin hangisi bir kasidenin matla (ilk) beytidir? (1994/ÖSYS)
A) Bahar erdi yine düştü letafes gülistan üzre
Yine oldu zemin lütfu galip asman üzre
B) Gül devri ayş eyyamdır zevk usafa hengamıdır
Âşıkların bayramıdır bu mevsim-i ferhunde dem
C) Cefa taşın ne gam atsa Hayali sana alçaklar
Belagat meyvesin hâsıl eden nahl-i hünersin sen
D) Bu derv içinde benim padişeh-i mülk-i sühan
Bana sunuldu kaside bana verildi gazel
E) Azırın yadıyle memnak olsa müjganım n’ola
Zayi olmaz gül temannasıyla vermek hare su
18. Gazelin ilk beytine matla, genellikle şairin adı bulunan son beytine tagazzül, en
I II
güzel beytine beytü'l gazel denir. Her beyti aynı konudan bahseden gazele yek-ahenk,
III IV
her beyti aynı derecede güzel gazele yek-avaz adı verilir.
V
Bu parçadaki numaralı terimlerden hangisinin açıklaması yanlıştır? (1995/ÖSYS)
A) I B) II C) III D) IV E) V
19. Mesneviyle ilgili olarak aşağıda verilen bilgilerden hangisi yanlıştır? (1996/ÖSYS)
A) Uyak düzeni aa, ba, ca... biçimindedir.
B) Beyit sayısı, konunun işlenişine göre belirlenir.
C) Daha çok, aruz vezninin kısa kalıplarıyla yazılır.
D) Arap ve Türk edebiyatına İranlılardan geçmiştir.
E) Öyküleme gerektiren konular, bu türde işlenmiştir.
20. Bir şairin, başka bir şairin şiirini konu ve biçim yönünden örnek alarak aynı ölçü, aynı uyak ve aynı redifle yazdığı benzer şiire ne ad verilir? (1997/ÖSYS)
A) Muhammes
B) Nazire
C) Murabba
D) Taştir
E) Müseddes
21. Divan şiiriyle ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır? (1997/ÖSYS)
A) Yabancı sözcüklerle ve kurallarla yüklü bir dil kullanılmıştır.
B) Ölçü olarak aruz kullanılmıştır.
C) Kavramlar, ortaklaşa kullanılan kalıplaşmış sözlerle anlatılmıştır.
D) Konular genellikle gerçek yaşamdan alınmıştır.
E) Şiirler “divan” adı verilen kitaplarda toplanmıştır.
22. Bize İran edebiyatından geçmiştir. Dört dizeden oluşur. Aruz ölçüsünün kendine özgü kalıplarıyla yazılır. Az sözle önemli bir şey söylenerek sağlanan anlam yoğunluğu, başta gelen özelliğidir. Genelde felsefeyle ilgili düşünsel temalar işlenir.
Bu parçada sözü edilen Divan şiiri biçimi aşağıdakilerden hangisidir? (1998/ÖSYS)
A) Gazel
B) Müstezat
C) Murabba
D) Rubai
E) Kaside
23. Aşağıdakilerin hangisinde bir yazar, kendisi ne ait olmayan bir yapıtla birlikte verilmiştir? (1998/ÖSYS)
A) Yusuf Has Hacip - Kutadgu Bilig
B) Kaşgarlı Mahmut - Divanü Lügati’t-Türk
C) Ahmet Yesevi - Divan-ı Hikmet
D) Ali Şir Nevai - Muhakemetü’l-Lügateyn
E) Kâtip Çelebi - Hüsn ü Aşk
24- 15. yüzyılda (I)Mercimek Ahmet'in Farsçadan çevirdiği (II)Kâbusname, 15. yüzyılda derlenip yazıya geçirildiği tahmin edilen (III)Dede Korkut Hikâyeleri, 17. yüzyılda (IV)Evliya Çelebi'nin Keşfü'z Zünun'u, düzyazı türümüzün öyküye kaynaklık eden ilk ürünleri olarak alınabilir. Klasik Osmanlı düzyazısının ürünlerinden olan (V)gazavatnameler ile menakıbnameler de yine bu türün kaynakları arasında sayılabilir.
Bu parçada numaralanmış sözlerden hangisi bilgi yanlışlığına yol açmaktadır?
A) I.
B) II.
C) III.
D) IV.
E) V. (1998-ÖSYS)
25. Divan edebiyatı diye adlandırdığımız düşünüş ve yazış biçiminin tam anlamıyla başlaması, Türklerin Anadolu’ya egemen oldukları 13. yüzyıl sonlarına rastlar. Bu edebiyat, ... etkisi altında yeni edebiyatın doğduğu 19. yüzyılın ortalarına kadar sürer. İlk Divan şairi diyebileceğimiz şair ise 13. yüzyılda yaşamış olan ...
Bu parçadaki boş yerlere sırasıyla aşağıda kilerden hangisi getirilmelidir? (2006/ÖSYS)
A) Fransa - Sultan Veled’dir.
B) Batı - Hoca Dehhani’dir.
C) Avrupa - Yusuf Has Hacip’tir.
D) Tanzimat - Ahmet Yesevi’dir.
E) Halkçılık - Âşık Paşa’dır.
Cevaplar: 1-C 2-A 3-B 4-B 5-E 6-A 7-E 8-E 9-A 10-D 11-E 12-D 13-A 14-C
15-A 16-D 17-A 18-B 19-A 20-B 21-D 22-D 23-E 24-D 25-B
Nesir Bilgisi
1. Aşağıdakilerden hangisi “Klasik tragedya (trajedi)”nin bir özelliği değildir? (1977/ÖSYS)
A) Konuların tarih ve mitolojiden alınması
B) Kişilerin soylu tabakadan seçilmesi
C) Kahramanın iç çatışmasının ve kamuoyunun koro ile yansıtılması
D) Çirkin ve korkunç olayların sahnede gösterilmesi
E) Üç birlik kuralına uyulması
2. “Ben gazetedeki köşemde roman eleştirileri yapmam. Zaten bu köşenin görevi de eleştiri değildir. Amacım, okuyucuya bazı günlük sorunları tanıtmak, bu sorunlar hakkında düşüncelerimi, derinliğe inmeden, kanıtlamaya kalkmadan söylemektir. Kısa, yoğun, günübirlik yazılardır bunlar.” diyen bir sanatçının özellikle hangi türde yazdığı söylenebilir? (1984/ÖSYS)
A) Mektup B) Fıkra C) Deneme D) Makale E) Anı
3. “Her gün yazıyorum. Her gün gazetede çıkıyor bunlar. Güncel sorular yanında edebiyat yazıları da yazıyorum. Bunlar, hikâyelere benzer, hikâyeciler biçiminde oluşturuyorum. Yazılarımı bu türün bilinen, alışılmış tekniğiyle değil, kendi istediğim gibi yazdım ve okuyucu da bunu benimsedi. Bu da benim için sürekli edebiyat çalışması oluyor.”
Yazarın paragrafta sözünü ettiği yazı türü aşağıdakilerden hangisidir? (1985/ÖSYS)
A) Makale B) Deneme C) Fıkra D) Hikâye E) Günlük
4. Aşağıdakilerin hangisinde doğal destanlar bir arada verilmiştir? (1988/ÖSYS)
A) İlyada, Kalevala, Oğuz Kağan
B) İlyada, Kaybolmuş Cennet, Oğuz Kağan
C) Kaybolmuş Cennet, Kalevala, Şehname
D) İlyada, Kurtarılmış Kudüs, Kalevala
E) Kurtarılmış Kudüs, Şehname, Odysseia
5. Dünya edebiyatına deneme türünün ilk örneklerini kazandıran bu türün temsilcisi sayılan yazar aşağıdakilerden hangisidir?(1989/ÖSYS)
A) Boileau B) La Fontaine C) Montaigne D) Voltaire E) J. J. Rousseau
6. Yazar, bir toplum gerçeğini belirtmek istiyor. Bir çevreyi, bu çevrenin kişilerini görmüş, biliyor. Bundan bir roman çıkarmak istemiş. Ne var ki romanı okuyup bitirdikten sonra, zihnimizde yalnız birtakım olayların izleri kalıyor. Bir de yazarın bunlara karşı yergici tutumu. Yazarın tutumunu beğeniyor, öfkesine katılıyoruz. Ama bu, kitabı deneme ile röportaj arası bir yapıt olmaktan kurtaramıyor. Daha doğrusu ona bir roman tadı kazandırmıyor.
Bu parçada, aşağıdaki edebiyat türlerinden hangisine özgü nitelikler ağır basmaktadır? (1989/ÖSYS)
A) Günlük B) Eleştiri C) Anı D) Fıkra E) Makale
7. Aşağıdakilerden hangisi masalın özelliklerinden biri değildir? (1989/ÖSYS)
A) Olayların belli bir zamana bağlanmaması
B) miş’li geçmiş zamanla anlatılması
C) Belli bir yazarının bulunmaması
D) Milli duygularla inançları işlemesi
E) Eğitici nitelik taşıması
8. Aşağıdaki yapıtlardan hangisi öbürlerinden farklı bir türde yazılmıştır? (1991/ÖSYS)
A) Anna Karenina
B) Vadideki Zambak
C) Gülünç Kibarlar
D) Tom Sawyer’in Maceraları
E) Madam Bovary
9. Aşağıdakilerden hangisi edebiyatımızda ünlü bir mektuptur? (1991/ÖSYS)
A) Harname
B) Şikâyetname
C) İskendername
D) Garipname
E) Zafername
10. Aşağıdakilerden hangisi Klasik komedyanın özeliklerinden biri değildir? (1992/ÖSYS)
A) Karakterleri çoğunlukla üst tabakadan, soylu kişilerden seçme
B) Konuları, çağdaş toplumdan, günlük yaşantıdan alma
C) Toplumsal çelişkilerin gülünç yanlarını vurgulayarak düşündürmeyi amaçlama
D) Vurma, yaralama gibi acı verici olayları izleyicinin gözü önünde canlandırma
E) Birbiri ardınca kesintisiz sürüp giden diyalog ve koro bölümlerinden oluşma
11. Aşağıdaki eserlerden hangisi edebiyat türü bakımından ötekilerden farklıdır? (1992/ÖSYS)
A) Şermin
B) Okun Ucundan
C) Garip
D) Türk Sazı
E) Altın Işık
12. Türk edebiyatında bu türün örnekleri, Cumhuriyet’ten sonra verilmeye başlanmıştır. Ahmet Haşim’in “Bize Göre” ve “Gurabahane-i Lakla kan” adlı yapıtlarındaki kimi parçalar, edebiyatımızda bu türün ilk örnekleri sayılabilir. Türün en başarılı temsilcisi ise, Nurullah Ataç olarak bilinir. Sabahattin Eyüboğlu, Suut Kemal Yetkin de bu türün ustaları arasında yer alır.
Bu parçadaki sözü edilen yazınsal tür aşağıdakilerden hangisidir? (1994/ÖSYS)
A) Öykü B) Anı C) Roman D) Deneme E) Gezi
13. Tragedya türü ile ilgili olarak aşağıda verilen bilgilerden hangisi yanlıştır? (1996/ÖSYS)
A) Acıklı yönü ağır basan bir tiyatro türüdür.
B) Ana karakterlerin halktan olması en önemli özelliğidir.
C) Konuları, mitolojiden ve tarihten alınır.
D) Zaman, yer ve olay birliği kuralına uyulur.
E) Klasik bir dil ve üslup anlayışıyla yazılır.
14. Tanzimat’a kadar Türk toplumunda onun yerini destanlar, efsaneler, mesneviler ve Halk hikâyeleriyle masallar tutmuştur. Bir edebiyat türü olarak bize Tanzimat’tan sonra Batı’dan gelmiştir. İlk örnekler de Fransız edebiyatından yapılma çevirilerdir. Bunlardan ilk tanıdığımız yapıt, Yusuf Kamil Paşa’nın bir çevrisidir.
Bu parçada sözü edilen edebiyat türü aşağıdakilerden hangisi olabilir? (1996/ÖSYS)
A) Hikâye B) Tiyatro C) Gezi D) Anı E) Roman
15. Aşağıdaki destanlardan hangisi, birlikte verildiği ulusa ait değildir? (1997/ÖSYS)
A) Manas - İran
B) Ramayana - Hint
C) Niebelungen - Alman
D) Kalevala - Fin
E) Ergenekon - Türk
16. Yazarın, özgürce seçtiği bir konuda iddia ve ispatlama kaygısı gütmeden düşüncelerini konuşma havası içerisinde “ben”li anlatımla oluşturduğu yazı türüne ne ad verilir? (1997/ÖSYS)
A) Deneme B) Anı C) Eleştiri D) Röportaj E) Makale
17. Bu, son bir yıl içinde okuduğum romanlar arasında etkisinden uzun süre kurtulamadığım bir çeviri roman. Yazar, bu romanında öncekilerden farklı bir yol izlemiş. Bir kahramanın çevresinde gelişen bir öykü kurgulamış. Abartıyla yalınlığı, komediyle trajedinin özeliklerini bir arada kullanmış. Bir yıl gibi bir zaman dilimini çok az geri dönüşlerle anlatmış. Haftalarca “çok satanlar” listesinde yer alan bu çeviri yapıt, Türk okurundan gördüğü ilgiyi Fransız ve İngiliz okurlarından görmemiş. Bu durum, çevirmenin başarısı olarak değerlendirilebilir.
Bu parçada aşağıdaki yazı türlerinden hangisine ait özellikler ağır basmaktadır? (2006/ÖSYS)
A) Makale B) Deneme C) Eleştiri D) Fıkra E) Günlük
Cevaplar: 1-D 2-B 3-C 4-A 5-C 6-B 7-D 8-C 9-B 10-A 11-B 12-D 13-B 14-E 15-A 16-A 17-C
Edebi Sanatlar
1. “Yeşile koşan Londra’yı gördükçe hep denizi kovalayan İstanbul’u düşündüm.” cümlesinde aşağıdaki söz sanatlarından hangisi vardır? (1974/ÖSYS)
A) Teşbih
B) Teşhis
C) Mürsel mecaz
D) Tekrir
E) Kinaye
2. Kurban olam kurban olam
Beşikte yatan kuzuya
Bu beyitte aşağıdaki edebi sanatlardan hangisi yapılmıştır? (1976/ÖSYS)
A) Cinas
B) İstiare
C) Benzetme
D) Kişileştirme
E) Abartma
3. Ey benim sarı tamburam,
Sen ne için inilersin?
İçim oyuk, derdim büyük
Ben onun’çün inilerim.
Sazın gerçekten de içi oyuktur. Ama burada anlatılmak istenen başka bir şeydir.
Böyle bir yazın sanatı (edebi sanat) aşağıdakilerden hangisinde vardır? (1979/ÖSYS)
A) Güleriz ağlanacak halimize.
B) Şu karşıma göğüs geren,
Taş bağırlı dağlar mısın?
C) Sakinler meclisten çekmiş ayağı.
D) Kısmetimdir gezdiren, yer yer seni,
Arşa çıksan akıbet yer yer seni.
E) Gül hasretinle yollara tutsun kulağını.
4. Ne efsunkâr imişsin ah ey didar-ı hürriyet
Esir-i aşkın olduk gerçi kurtulduk esaretten
Aşağıdaki dizelerin hangisinde, yukarıdaki beytin ikinci dizesindeki sanata benzer bir sanat vardır? (1980/ÖSYS)
A) Karlar altında bir ilkbaharım ben
B) Kar değil gökyüzünden yağan beyaz ölümdü
C) Şu bakır zirvelerin ardından
Bir süvari geliyor kan rengi
D) Ruhu her yerde buhurdan gibi yıllarca tüter
E) Ben garip çizgilerle uğraşırken baş başa
Rastlamıştım duvarda bir şair arkadaşa
5. “Menekşeler külahını kaldırır”
dizesindeki edebi sanat, aşağıdaki dizelerden hangisinde vardır? (1981/ÖSYS)
A) Güzel gitti diye pınar ağladı
B) Ak kuğular sökün etti yurdundan
C) Gül budamış dal dal olmuş
D) Kara yerde mor menekşe biter mi?
E) Gözlerim kapıda kulağım seste
6. Dağ dağ o güzel ses bütün etrafı gezindi;
Görmüş ve geçirmiş denizin kalbine sindi.
Bu dizelerdeki kişileştirme, aşağıdakilerden hangisinde yoktur? (1982/ÖSYS)
A) Bir sarmaşık uyanıyordu uykusundan;
Geriniyordu bir eski duvarın sıvasından
B) Bir bulut geldi üstüne bahçenin,
Bütün ağaçların keyfi kaçtı.
C) Toros dağlarının üstüne
Ay, un eledi bütün gece
D) Eskici dükkânındaki asma saat,
Çelik bir şal atmış omuzlarına
E) Ay, zeytin ağaçlarından yere damlıyordu;
Açtım avucumu altına tuttum
7. “Sakin ve rüzgârsız havalarda, bacalar üzerinden bir türlü savrulup dağılmayan dumanlar birbiri üzerine nasıl birikirse, bu sesler de öylece göğün boşluğunda toplanıyor, kolay kolay dağılmıyordu.
Bu cümlede birbirine benzetilen iki şey aşağıdakilerden hangisidir? (1984/ÖSYS)
A) Hava - Rüzgâr
B) Rüzgâr - duman
C) Hava - Ses
D) Duman - Gök
E) Duman - Ses
8. “Anadolu” kelimesinin, “Anadolu, hepimize hınç, şüphe ve emniyetsizlikle bakıyordu.” cümlesin deki kullanılışına benzer bir kullanım, aşağıdakilerden hangisinde vardır? (1984/ÖSYS)
A) Ankara, bütün Orta Anadolu’ya bir iç kale vazifesi görmüştür.
B) Erzurum, Türkiye coğrafyasına 1890 metreden bakar.
C) O günlerde Konya’nın nasıl yaşadığını ve ne düşündüğünü bilmiyoruz.
D) İstanbul’un asıl manzarasına bir sivil mimari oluşturmuştur.
E) Bursa kadar muntazam bir devrin malı olan bir şehir bilmiyorum.
9. “Ey saz benizli yolucu, sen, söyle bana,
Kuş uçmaz, kervan geçmez sema yolunda;
Gündüzün, gecenin hangi kovuğunda
Dinlenmek için gidip yatacaksın?”
Burada şairin “yolcu” diye seslendiği “ay”dır.
Bunu, şiirdeki hangi sözlerinden çıkarabiliriz? (1985/ÖSYS)
A) sema yolunda
B) kuş uçmaz, kervan geçmez
C) saz benizli
D) gündüzün, gecenin hangi kovuğunda
E) dinlenmek için gidip yatacaksın
10. “Artık dağlar sırtlarından kürklerini attılar. Fakat henüz sabahları serince olduğundan, omuzlarına sislerden birer atkı alıyorlar. Şimdi rüzgâr ağaçlar arasında ılık ılık esiyor. Hece böcekler, görülecek şey!”
Parçada kişileştirilen varlık, aşağıdakiler den hangisidir? (1985/ÖSYS)
A) böcekler
B) sisler
C) rüzgâr
D) ağaçlar
E) dağlar
11. Kalem böyle çalınmıştır yazıma
Yazım kışa uymaz, kışım yazıma.
Bu iki dizedeki söz sanatı aşağıdakilerden hangisidir? (1986/ÖSYS)
A) benzetme (teşbih)
B) cinas
C) kişileştirme (teşhis)
D) abartma (mübalağa)
E) istiare
12. Durgun bir akşamın erguvan örtüsünü
Yırtarken çekinerek gecenin kara eli
Yorgun bir gölge, omzunda bir günün yükü
Sürüklüyor ufuklara ağır adımlarını
Bu dizelerde kişileştirilen varlıklar aşağıda kilerin hangisinde verilmiştir? (1987/ÖSYS)
A) Yorgun omuz - sürüklenen ufuklar
B) Durgun bir akşam - ağır adımlar
C) Erguvan örtü - bir günün yükü
D) Akşamın örtüsü - omuzun yükü
E) Gecenin kara eli - yorgun bir gölge
13. Kısmetindir gezdiren yer yer seni
Arşa çıksan akıbet yer yer seni
Bu iki dizedeki söz sanatı aşağıdakilerden hangisidir? (1988/ÖSYS)
A) Mecaz
B) Cinas
C) Kinaye
D) İstiare
E) Hüsn-i ta’lil
14. Anavarza at oynağı
Kana bulanmış gömleği
Kıyman a zalımlar kıyman
Kör karının bir deyneği
Yaşlı bir kadının öldürülen tek oğlu için duyduğu acıyı dile getiren bu dörtlükte, aşağıdaki açıklamalardan hangisine uygun bir söz sanatı vardır? (1988/ÖSYS)
A) Bir anlam inceliği yaratmak için bildiği şeyi bilmez görünme
B) Bir sözcüğü, iki anlamını birden sezdirecek biçimde kullanma
C) Bir sözcüğü, gerçek anlamı dışında başka bir sözcük yerine kullanma
D) Bir olgunun gerçek etkenini bir yana bırakarak olguyu başka bir nedene bağlama
E) Birkaç şeyi söyledikten sonra onlarla ilgili başka şeyleri bir sıra gözeterek anlatma
15. Adam, elini uzattı; tam onu koparacağı sırada, mor menekşe: “Bana dokunma!” diye bağırdı.
Bu cümledeki en belirgin söz sanatı aşağıdakilerden hangisidir? (1989/ÖSYS)
A) Teşbih (benzetme)
B) Tezat
C) İstiare
D) Kinaye
E) İntak (konuşma)
16. İlahi, kabul senden ret senden; şifa senden, dert senden... İlahi, iman verdin, daim eyle; ihsan verdin, kaim eyle.
Bu parçadaki altı çizili sözcükler aşağıdakilerden hangisine örnektir? (1989/ÖSYS)
A) İmale
B) Seci
C) Aliterasyon
D) Redif
E) Cinas
17. Yalnız zaman olur bazı akşamlar
Bir kadın çehresi; yanarken camlar
Bir lahza belirir loş aynalarda
Bu dizelerde geçen, “yanarken camlar” sözünde, aşağıdaki açıklamalardan hangisine uygun bir söz sanatı vardır? (1990/ÖSYS)
A) Bir durumu, gerçekte olduğundan daha üstün gösterme
B) Bir sözü benzetme amacıyla bir söz yerine kullanma
C) Birden çok anlamı bulunan bir sözcüğü uzak anlamıyla kullanma
D) İnsanlara özgü bir niteliği cansız varlıklara aktarma
E) Bir olguyu, gerçek nedeninin dışında, hoşa giden bir nedene bağlama
18. Yapıtlarında daha çok kırsal kesim insanlarını anlatan birkaç yazar, Yakup Kadri Karaosmanoğlu’yla görüşmeye gider. Bu ilgiden çok hoşnut olan Yakup Kadri, bir ara merakla konuk yazarlara nerelerden geldiklerini sorar. Yazarlardan biri gülerek: “Yabandan geliyoruz üstat, Yaban’dan!” der.
Parçada geçen “Yaban’dan geliyoruz.” sözünde, aşağıdaki açıklamaların hangisine uygun bir söz sanatı vardır? (1990/ÖSYS)
A) Bir anlam inceliği yaratmak için bildiğini bilmezlikten gelme
B) Bir sözcüğü alışılmış anlamının dışında bir anlamda kullanma
C) Söylenmek isteneni en az sözcükle anlatma
D) Bir gerçeği sezdirmek için bir sözü hem gerçek hem mecaz anlamıyla kullanma
E) Söz arasında, bilinen bir duruma işaret etme
19. Nedir can kim anı sen nazenin canane vermezler
Sana âşık olanlar yoluna cana ne vermezler
Bu dizelerde olduğu gibi, söylenişleri bir, anlamları ayrı sözü bir arada bulundurma sanatı aşağıdakilerden hangisidir?(1991/ÖSYS)
A) Cinas
B) Hüsn-i ta’lil
C) Teşhis
D) Tevriye
E) İntak
20. Aşağıdaki dizelerin özellikle hangisinde bir abartma vardır? (1991/ÖSYS)
A) Bir ah çeksem dağı taşı eritir.
Gözüm yaşı değirmeni yürütür.
B) Bu topraklar ecdadımın ocağı
Evim, köyüm hep bu yerin bucağı
C) Ne doğan güne hüküm geçer
Ne halden anlayan bulunur.
D) Derdim çoktur hangisine yanayım
Yine tazelendi yürek yarası
E) Yükseğinde büyük namlı karın var
Alçağında mor sümbüllü bağım var
21. (I) Dik, sarp bir doruğa tırmanan bir dağcıyı andırıyor deneme yazarı. (II) Yamaçta ayağını koyacağı bir yer arıyor. (III) Elleriyle tutunacak bir yer seçiyor. (IV) İpini takacağı bir kaya parçası gözlüyor; adım adım tırmanıyor, sınaya sınaya yükseliyor. (V) Tepede, ulaştığı noktada, bir dağcı gibi güven duygusu sarıyor içini.
Yukarıdaki cümlelerin hangisinde benzetmeye yer verilmiştir? (1992/ÖSYS)
A) I ve III B) I ve V C) II ve III D) II ve IV E) IV ve V
22. Aşağıdakilerin hangisinde bir kinaye vardır? (1992/ÖSYS)
A) Gönül sevdiğinden soğur
Görülmeyi görülmeyi
B) Gölgesinden dinlendiğim
Koca çamlar yerinde mi
C) Şu karşıma göğüs geren
Taş bağırlı dağlar mısın
D) Elbet bir devasız dertten
Doğan göz bir zaman ağlar
E) Uçtu kuşların kervanı
Her biri bir dala gider
23. Aşağıdaki dizelerden hangisinde dört öğesi de bulunan bir “teşbih” vardır? (1995/ÖSYS)
A) Her hatıra bir damla yaş oldukça gözümde
B) Gördüm deniz dedikleri bin yaşlı ejderi
C) Canlandı hayalimde o mazideki yazlar
D) Her gölge bir insan kadar inceydi, derindi
E) Ben böyle değildim, bu deniz böyle değildi
24. Aşağıdaki beyitlerin hangisinde “cinas” vardır?(1995/ÖSYS)
A) Gönlümle oturdum da hüzünlendin o yerde,
Sen nerdesin ey sevgili, yaz günleri nerde.
B) Kısmetindir gezdiren yer yer seni
Arşa çıksan akıbet yer yer seni
C) Akşam lekesiz, saf, iyi bir güz gibi akşam;
Ta karşı bayırlarda tutuşmuş iki üç çam
D) Gözlerin mahmur olurmuş her zaman
Pek yamansın, pek yamansın, pek yaman
E) Görmeden mecnunların sahradaki cem’iyyetin
Sevdiğim meşk-i nigah eylesin ahularla sen
25. Aşağıdaki dizelerin hangisinde bir söz sanatı yoktur? (1996/ÖSYS)
A) Düşlerimde bir güzel
Bakışı ayva çürüğü
B) Tam otların sarardığı zamanlar
Yere yüzükoyun uzanıyorum
C) Asılı salkımlardır çocuklar
Anaların uzun eteklerinde
D) Saçların uçuşuyor rüzgârda
Her telinde ayrı bir kalp çarpıyor
E) Acılarım, acılarım benim
Çiçeğe durmuş badem ağacı
26. Tablasındaki taze salatalıkları övmek için, “Badem bunlar, badem” diye bağıran satıcı, aşağıdaki söz sanatlarından hangisine başvurmaktadır? (1995/ÖSYS)
A) Benzetme
B) Tenasüp
C) Kinaye
D) Hüsn-i ta’lil
E) Mecaz-ı mürsel
27. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde, tırnak içine alınmış sözlerde bir söz sanatı vardır? (1997/ÖSYS)
A) Ben, sizin sandığınız gibi “ünlü biri” değilim.
B) “Beş sınıflı, tek öğretmenli” bir ilkokulda okudum ben.
C) Dergi yöneticilerinin bu “hoşgörülü tutum”u duygulandırdı beni.
D) Emekliliğin nasıl “güç bir iş” olduğunu bilmiyorum henüz.
E) “Aslanın ağzındaki”ne yetişmek için koşuşturup duruyorum.
28. Çocuğun birine sormuşlar:
- Ne olacaksın?
- Adam olacağım, demiş.
Çocuğun bu yanıtı aşağıdakilerden hangisi ne örnek olabilir? (1998/ÖSYS)
A) Benzetme
B) Kinaye
C) Tenasüp
D) Mecaz-ı mürsel
E) Hüsn-i ta’lil
29. (I) Güneş yavaş yavaş yükselirken antik kent aydınlanmaya başlıyor. (II) Güneşle birlikte, kentin geçmişindeki bilinmeyen yönlerin de ortaya çıkacağını sanıyor insan; ama bir süre sonra yanıldığını anlıyor. (III) Yüzyıllardır yalnızlığa alışmış, unutulmuş bu kentin geçmişini düşünüyor. (IV) Acaba bu tiyatro sahnesinde kaç oyun sergilendi, odeonda ne gibi sorunlar tartışıldı, ölümüne savaşlar nasıl yaşandı buralarda? (V) Bugün, bütün bunlardan habersiz, tarih sahnesindeki rolünü tamamlamış ve mağrur bir sessizliğe gömülmüş bir kentle karşı karşıyayız.
Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin hangilerinde kişileştirme sanatı vardır? (2006/ÖSYS)
A) I ve II B) I ve IV C) III ve IV D) III ve V E) IV ve V
Cevaplar: 1-E 2-B 3-B 4-A 5-A 6-E 7-E 8-C 9-A 10-E 11-B 12-E 13-B 14-C 15-E 16-B
17-B 18-D 19-A 20-A 21-B 22-C 23-D 24-B 25-B 26-E 27-E 28-B 29-D
Halk Edebiyatı
1. “Sen sana ne sanırsan
Ayruğa da onu san”
diyerek daha XIII. yüzyılda hümanizmanın müjdecisi olan, bu yönünden ötürü de ölümünün 650. yıldönümünde UNESCO’ca bütün dünyada ve yurdumuzda anılan Türk şairi kimdir? (1974/ÖSYS)
A)Mevlana
B) Ahmet Yesevi
C) Hacı Bayram Veli
D) Yunus Emre
E) Sultan Veled
2. Şu iki parçayı okuyunuz:
Bir garip ölmüş diyeler
Üç günden sonra duyalar
Soğuk su ile yuyalar
Şöyle garip bencileyin
II
Ne yanar kimse bana ateş-i dilden özge
Ne açar kimse kapım bad-ı sabadan gayrı
Bu iki parça arasındaki ortak yön, aşağıdakilerden hangisidir? (1974/ÖSYS)
A) Kullanılan vezin
B) Nazım birimi
C) Halk edebiyatı ürünü oluşları
D) İşlenilen tema
E) Anlatılan biçimi
3. “Şu dağlar olmasaydı,
Çiçeği solmasaydı,
Ölüm Allah’ın emri
Ayrılık olmasaydı.”
Yukarıdaki manide “şu dağlar” sözünün kullanılış nedeni aşağıdakilerden özellikle hangisi olabilir? (1978/ÖSYS)
A) Dağların ölümü düşündürmüş olması
B) Dağlarda çiçeklerin yetişmiş olması
C) Dağların, düş gücünü kamçılamış olması
D) Dağların sılaya ulaşmayı engelleyerek ayrılığa yol açmış olması.
E) Nice garip kişilerin dağlarda yitip gitmiş olması
4. “Bilmem ben kendime çekidüzen vermesini, derviş gibiyimdir.” cümlesinde yazar kendisi ni dervişe benzetirken özellikle hangi yönünü vurgulamak istiyor? (1978/ÖSYS)
A) Başkalarına aldırmayışını
B) Giyim kuşamı önemsemeyişini
C) Alçakgönüllülüğünü
D) Tarikatçılığa özenişini
E) Hoşgörülü oluşunu
5. Aşağıdaki sözcük dizelerinden hangisi, tümüyle halk edebiyatı ürünlerinin adlarıdır? (1980/ÖSYS)
A) ağıt - şarkı - masal - tuyuğ
B) türkü - mesnevi - koşma - mersiye - atasözü
C) destan - mani - rubai - masal - şarkı
D) şarkı - türkü - rubai - koçaklama - mani
E) koçaklama - türkü - mani - masal - ağıt
6. “Âşık, Türk Halk edebiyatında XV. yüzyılın başlarından bu yana beliren bir sanatçı tipidir. Bir yönüyle eski destan (epope) geleneğini sürdüren; ama başka bir yönüyle, adının belirttiği gibi ‘sevda şiirleri’ söylenen bir sanatçıdır.”
Günümüzde yukarıdaki parçada belirtilen sanatçı tipinin bütün özelliklerini taşıyan kişilere rastlanmamaktadır.
Bunun nedeni aşağıdakilerden hangisi olabilir? (1981/ÖSYS)
A) Âşıklığın güç bir uğraş olması
B) Günümüzde insanın şiire önem vermemesi
C) Aydın sanatçıların, âşıkların görevini yüklenmiş olması
D) Âşıkların işlediği konuların halkı ilgilendir memesi
E) Toplumsal yaşamın büyük ölçüde değişmesi
7. Yüzyıllar boyunca Tekke şiirlerinin önderi sayılmış, şiirleriyle kafalara ve gönüllere Türkçe ile seslenmiştir. Tasavvuf akımını, taşkın ve gür lirizmi ile halka yansıtmıştır. Aruzla da şiirler yazmakla birlikte genellikle heceyi kullanmıştı. Bu şiirlerde kullanılan ana tema, Tanrı aşkı ve insan sevgisidir.
Yukarıda özellikleri belirtilen şair kimdir?(1987/ÖSYS)
A) Yunus Emre
B) Yusuf Has Hacip
C) Mevlana
D) Sultan Veled
E) Hacı Bayram Veli
8. Aşağıdakilerden hangisi halk şairlerimizin ortak özellikleri arasında yer almaz?(1988/ÖSYS)
A) Nazım birimi olarak dörtlüğü kullanmaları
B) Aruzla yazanlar bulunmakla birlikte kullandıkları asıl ölçünün hece olması
C) Şiirlerini, halk arasında kullanılan konuşma diliyle söylemeleri
D) Şiirlerinde genellikle yarım kafiye kullanmaları
E) Eserlerinde dini, mistik konuların yanı sıra devrin bazı sosyal olaylarını ele almaları
9. Aşağıdakilerden hangisi Anonim Halk edebiyatı ürünlerinden değildir? (1988/ÖSYS)
A) Mani
B) Koşma
C) Ninni
D) Ağıt
E) Türkü
10. Aşağıdakilerden hangisi, Halk edebiyatının özelliklerinden biri değildir? (1989/ÖSYS)
A) Münacat, naat mesnevi, mersiye gibi ortak tür ve konuların kullanılması
B) İslâmiyet’ten önceki Türk edebiyatı geleneğini sürdüren sözlü bir edebiyat olması
C) Şiirde hece ölçüsü ve yarım kafiye kullanılması
D) Şiirlerin “saz şairi” ya da “âşık” denen şairlerce “bağlama” adı verilen bir sazla söylenmesi
E) Düşünce ve duyguların dörder dizelik bentler biçiminde anlatılması
11. Bir halk edebiyatı ürünü olan “mani” ile ilgili aşağıdaki bilgilerden hangisi yanlıştır? (1990/ÖSYS)
A) Yazarları belli değildir.
B) Kafiye düzeni a-a-b-a biçimindedir.
C) Anlatılmak istenen duygu ya da düşünce son iki dizede bulunur.
D) İlk iki dize, son iki dize ile yalnız ölçü ve kafiye bakımından ilgilidir.
E) Yalnızca aşk konusu işlenir.
12. Düzenleyicisi pek bilinmez, halkın sözlü geleneğinde oluşup gelir. Çağdan çağa ve yöreden yöreye içeriğinde olun biçiminde olsun değişikliklere bozulmalara, kırpılmalara uğrayabilir. Her zaman bir ezgiyle söylenir.
Bu parçada aşağıdakilerden hangisinden söz edilmektedir? (1991/ÖSYS)
A) Tuyuğ
B) Şarkı
C) Türkü
D) Rubai
E) Gazel
13. Halk şiirimizin güçlü soluklu bir şairidir. Kendini yedi yaşından itibaren saza, söze, şiire ve türküye vererek dış dünyasının karanlığını, gönül dünyası ile aydınlatmıştır. Gönül sözüyle yazdığı şiirlerinde birlik, beraberlik, yurt sevgisi, güzellik, gurbet, ayrılık duygularını dile getirmiştir.
Bu parçada tanıtılan şair aşağıdakilerden hangisidir? (1991/ÖSYS)
A) Yunus Emre
B) Pir Sultan Abdal
C) Karacaoğlan
D) Âşık Veysel
E) Dadaloğlu
14. Aşağıdaki dizelerin hangisi bir taşlamadan alınmış olabilir? (1992/ÖSYS)
A) Ayna almış perçem düzer
Zülfün tarayı tarayı
B) Kırık çanağı yok ayran içecek
Kahveye gelir de fincan beğenmez
C) Eğil dağlar eğil üstünden aşam
Yeni talim gelmiş varam alışam
D) Güzel gitti diye pınar ağladı
Acıdı yüreğim yandı pınara
E) Avcılardan kaçmış ceylan misali
Geçmiş dağdan dağa yoktur durağı
15. Aşağıdakilerden hangisi Karagöz, Meddah ve Ortaoyunu gibi seyirlik halk oyunlarının ortak özelliklerinden biri değildir? (1992/ÖSYS)
A) Göze ve kulağa seslenmeleri
B) Güldürü öğesine yer vermeleri
C) Şive taklitlerinden yararlanmaları
D) Tek kişilik gösteri olmaları
E) Sözlü tiyatro örneği olmaları
16. Divan edebiyatındaki “gazel”in konu bakımından Halk edebiyatındaki benzeri aşağıdakilerden hangisidir? (1992/ÖSYS)
A) Varsağı
B) Destan
C) Türkü
D) Koşma
E) Nefes
17. Bahçelerde gül gerek
Güllere bülbül gerek
Senin gibi güzele
Bencileyin kul gerek
Bu dörtlüğün nazım biçimi aşağıdakilerden hangisidir? (1994/ÖSYS)
A) Divan
B) Varsağı
C) Destan
D) Koşma
E) Mani
18. Düzenleyicisi bilinmez, halkın geleneğinden oluşur. Çağdan çağa ve yöreden yöreye içeriğinde olun, biçiminde olsun değişikliklere uğrayabilir. Her zaman bir ezgiyle söylenir.
Bu parçada aşağıdakilerden hangisinden söz edilmektedir? (1995/ÖSYS)
A) Türkü
B) Şarkı
C) Gazel
D) Mesnevi
E) Koşma
19. Onu Halk şairi saymak bir bakıma yanlıştır. Ama o, halka, halkın diliyle seslenmiş, halkın şairi olabilmiştir. Zaten başarısının sırlarından biri de budur. Hece ile söylediği şiirlerinden başka bir Divan oluşturacak kadar, aruzla yazılmış şiirleri de vardı. Yaşamı üzerine kesin bilgiler yoktur. Risaletü’n-Nushiye adlı mesnevisinin yazılış tarihinden yola çıkarak XIII. yüzyılda yaşadığı konusunda birleşilmiştir.
Bu parçada sözü edilen şair aşağıdakiler den hangisidir? (1996/ÖSYS)
A) Pir Sultan Abdal
B) Hacı Bayram Veli
C) Yunus Emre
D) Mevlana Celaleddin Rumi
E) Kaygusuz Abdal
20. Halk hikâyeleriyle ilgili olarak aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır? (1997/ÖSYS)
A) Sevgi ve kahramanlık konuları işlenir.
B) Kişiler gerçek yaşamdakilere yakındır.
C) Oluşturdukları çağlardaki sosyal yapıyı ve iç mücadeleleri yansıtır.
D) Anlatım tümüyle nesre dayalıdır.
E) Anlatıcıları okuryazar, az çok kültürlü kişilerdir.
21. Divan edebiyatında “hicviye” denilen alaylı yergi şiirinin Halk edebiyatındaki karşılığı aşağıdakilerden hangisidir? (1997/ÖSYS)
A) Koşma B) Semai C) Taşlama D) Destan E) Türkü
Cevaplar: 1-D 2-D 3-D 4-B 5-E 6-E 7-A 8-E 9-B 10-A 11-E 12-C
13-D 14-B 15-D 16-D 17-E 18-A 19-C 20-D 21-C
Milli Edebiyat
1. “1911 yılında o zaman bizim olan Selanik’te Ömer Seyfettin ve Ali Canip’in çıkardıkları Genç Kalemler dergisinin edebiyat tarihimizde büyük bir önemi vardır.”
Bu derginin edebiyat tarihimizdeki önemi nereden kaynaklanmaktadır? (1982/ÖSYS)
A) Yazarlarının, sanatta “toplumculuk” fikrini savunmasından
B) “Sade Türkçenin bir dava olarak ilk kez bu dergide ele alınmış olmasından
C) Milli edebiyat döneminin ilk yayın organı olmasından
D) Ömer Seyfettin’in sade Türkçe ile yazdığı hikâyelerinin yayımlandığı bir dergi olmasından
E) Bugünkü ulusal sınırlarımız dışında yayımlanan Türkçe, edebi ve bilimsel bir dergi olmasından
2. Kurtuluş Savaşı döneminin havasını yansı tan romanlarımızdan üçü, aşağıdakilerden hangisinde bir araya getirilmiştir?(1978/ÖSYS)
A) Vurup Kahpeye, Sinekli Bakkal, Kiralık Konak
B) Ateşten Gömlek, Ankara, Sinekli Bakkal
C) Yaban, Sodom ve Gomore, Akşam Güneşi
D) Vurun Kahpeye, Yaban, Ateşten Gömlek
E) Yaban, Çalıkuşu, Ankara
3. Arapça, Farsça terkiplerinin hiç lüzumu yoktur. Bunlar ancak süs içindir. Kimin gösterecek, teşhir edecek fikri yoksa onları çok kullanmıştı. Eğer terkipler terk olunursa tasfiyede büyük bir adım atmış olmaz mı? Tabii insan, konuşulan lisandır.
Bu parça, savunulan düşünce, dil ve anlatım özellikleri yönünden aşağıdaki zaman dilimlerinden hangisinde yazılmış olabilir?(1978/ÖSYS)
A) 1908 - 1923 B) 1861 - 1895 C) 1896 - 1901 D) 1839 - 1860 E) 1940 – 1960
4. “Tarihi ve sosyal olaylardan her birini bir romanına konu edinerek, Tanzimat dönemiyle Atatürk Türkiyesi arasındaki dönem ve kuşakların geçirdikleri sosyal değişiklik ve bunalımları, yaşayış ve görüş ayrımlarını işledi; düşünce ve teze dayanan özlü yapıtlar verdi.”
Yukarıda sözü edilen yazarımız, aşağıdakilerden hangisidir? (1979/ÖSYS)
A) Yakup Kadri Karaosmanoğlu
B) Halit Ziya Uşaklıgil
C) Mehmet Rauf
D) Hüseyin Rahmi Gürpınar
E) Hüseyin Cahit Yalçın
5. “Yıkılmış değerleri düzeltmek, eski görüşe dönmek değildir. Eski görüşün kurduğu biçimler, yeni görüşün malı olur. ... anlayışına dönmemiştir; Avrupa’da Rönesans’ın, antik anlayışa dönmediği gibi.”
Bu parçada, düşüncenin akışına göre, boş bırakılan yere hangi adlar dizisi gelmelidir?(1981/ÖSYS)
A) Namık Kemal, Divan edebiyatı
B) Cenap Şehabettin, Tanzimat edebiyatı
C) Yahya Kemal, Divan edebiyatı
D) Tevfik Fikret, Namık Kemal
E) Ahmet Haşim, Cenap Şehabettin
6. Aşağıdakilerden hangisi, “Milli Edebiyat akımı”nı belirleye özelliklerden biri değildir?(1975/ÖSYS)
A) Anlatımda gerçekçilikten kaçınma
B) Hece veznini kullanma
C) Halk edebiyatından yararlanma
D) Memleket hayatını yansıtma
E) Dilde sadeleşmeye gitme
7. Şiirlerinde sonsuzluğa ulaşma duygusu, ölüm kaygısı, aşk ve lirizm başlıca temalar olarak görülür. Eski şiiri günümüzde de yaşatmış bir şairdir. İstanbul’un doğa güzelliklerini yansıtan bir şair olarak tanınmıştır. Divan şiirini çağdaş bir yorumla veren şiirleri de vardır.
Yukarıda sözü edilen şair kimdir? (1988/ÖSYS)
A) Yahya Kemal Beyatlı
B) Ahmet Haşim
C) Faruk Nafiz Çamlıbel
D) Ahmet Hamdi Tanpınar
E) Cahit Sıtkı Tarancı
8. Tanzimat’tan Cumhuriyet sonrasına uzanan bir zaman diliminin romanına konu edinmiştir. Büyük değişimlerin ve bunalımların yer aldığı bu zaman dilimi içinde, kuşaklar arasındaki görüş farklılıklarını ve çatışmaları, halk-aydın çelişkisini işlemiştir. Öyle ki tarihsel ve sosyal olayları yansıttığı romanları birbirini bütünleyen bir zincirleniş içinde, çağdaş, siyasal ve sosyal tarihimizin panoramasını vermektedir.
Bu yargılarla değerlendirilen yazar, aşağıdakilerden hangisidir? (1989/ÖSYS)
A) Refik Halit Karay
B) Hüseyin Rahmi Gürpınar
C) Reşat Nuri Güntekin
D) Yakup Kadri Karaosmanoğlu
E) Halide Edip Adıvar
9. Dilde sadeleşme hareketi, “Yeni Lisan” adıyla aşağıdaki edebiyat dönemlerinin hangisinde yer almıştır? (1990/ÖSYS)
A) Tanzimat
B) Servet-i Fünûn
C) Fecr-i Âti
D) Milli Edebiyat
E) Cumhuriyet
10. Aşağıdakilerden hangisi, M. Emin Yurdakul, Ziya Gökalp ve Ömer Seyfettin’in ortak özelliğidir? (1991/ÖSYS)
A) Fecr-i Âti topluluğuna dâhil olmaları
B) Genç Kalemler hareketinin başında bulunmaları
C) Hem nesir hem de nazım alanında eser vermeleri
D) Fikir adamı kişiliklerinin, sanatçı kişiliklerinden güçlü olması
E) Türkçülük akımının öncüleri sayılmaları
11. Yazar, eserde Karagöz ve Ortaoyunu hakkında oldukça ayrıntılı bilgi verirken çocukluğunda gittiği bu oyunlardan edindiği izlenimlerden yararlandığını şöyle anlatıyor: “Ramazan gecelerinde Ahmet Ağa, beni Karagöz ve Ortaoyunu izlemeye götürüyordu. Kız, erkek alay alay çocuk, hatta büyükler kahvenin bahçesine dolardı. İlkin “Soytarının Kızı’ adıyla ve İngilizce olarak basılan eserimdeki Kız Tevfik tipi, bu akşamların bende bıraktığı izlenimlerden çok şey almıştır.”
Bu paragrafta sözü edilen yazar ve eseri aşağıdakilerden hangisinde bir arada verilmiştir? (1993/ÖSYS)
A) Peyami Safa - Dokuzuncu Hariciye Koğuşu
B) Reşat Nuri - Yaprak Dökümü
C) Halide Edip - Sinekli Bakkal
D) Reşat Nuri - Çalıkuşu
E) Halide Edip - Tatarcık
12. Çağdaş Batı şiirleriyle eski Türk şiirinin bileşimini gerçekleştirerek aruz ölçüsünü, yaşayan Türkçeye uygulamış, geçmiş değerlere bağlı, kendine özgü bir şiir geliştirmiştir. Hece-aruz tartışmalarının en güzlü dönemlerinde, hece ölçüsünü küçümseyip, şiir için ölçünün esas değil, sadece bir araç olduğuna inanarak biri dışında bütün şiirlerini aruzla yazmıştır.
Bu şair aşağıdakilerden hangisidir?(1993/ÖSYS)
A) Muallim Naci
B) Yahya Kemal
C) Ahmet Haşim
D) Mehmet Akif
E) Tevfik Fikret
13. Yazarın ilk romanıdır. Gerçekçi bir eserdi. Üç ayrı kuşak arasındaki görüş, duygu ve yaşayış ayrılıkları üzerinde durulur. Bu ayrılıklar yüzünden ailenin çözülüşü gösterilir. Hikâye ve roman edebiyatımızın geleneksel temalarından biri olan aşırı Batı hayranı züppe tipi, başarılı bir biçimde çizilir.
Bu parçada sözü edilen eser ve yazar aşağıdakilerden hangisinde verilmiştir? (1995/ÖSYS)
A) Felatun Bey ile Rakım Efendi - Ahmet Mit hat Efendi
B) Kiralık Konak - Y. Kadri Karaosmanoğlu
C) Fahim Bey ve Biz - A. Şinasi Hisar
D) Şıpsevdi - H. Rahmi Gürpınar
E) Ayaşlı ve Kiracıları - Memduh Şevket Esendal
14. Yakup Kadri Karaosmanoğlu, toplumumuzun Tanzimat’tan günümüze değin geçirdiği aşamaları, çalkantıları romanlarında göstermeye çalışmıştır. Örneğin Hep O Şarkı’da Abdülaziz dönemini, Bir Sürgün’de II. Abdülhamit döne mini ve Jön Türkler’i ... adlı romanı da Mütareke dönemi İstanbul’unun bozukluk ve çöküntülerini, ... adlı romanında Kurtuluş Savaşı yılarında aydın-halk ilişkilerini işlemiştir.
Bu parçada boş bırakılan yerlere sırasıyla aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?
(1996/ÖSYS)
A) Panorama, Yaban
B) Nur Baba, Ankara
C) Hüküm Gecesi, Kiralık Konak
D) Sodom ve Gomore, Yaban
E) Panorama - Ankara
15. Temel düşünceleri, yazı dilini konuşma diline yaklaştırmaktı. Bu amaçla İstanbul ağzı örnek alındı. Tamlamalar sadeleştirildi; Türkçeleşmiş yabancı sözcüklere pek dokunulmadı. Bu yolla yepyeni, pırıl pırıl bir Türkçe doğdu. Böylece Osmanlıcadan ulusal dile bir geçiş sağlandı.
Türk dilinde yukarıda sözü edilen yeniliği gerçekleştirenlere ne ad verilir? (1996/ÖSYS)
A) Tanzimatçılar
B) Edebiyat-ı Cedideciler
C) Genç Kalemler
D) Garipçiler
E) İkinci Yeniciler
Cevaplar: 1-B 2-D 3-A 4-A 5-C 6-A 7-A 8-D 9-D 10-E 11-C 12-B 13-B 14-D 15-C
Şiir Bilgisi
1. Al bir kalpak giymişti, al
Al bir ata binmişti, al
Zafer ırak mı, dedim.
Aha, diyordu.
Bu parça, duygu örgüsü yönünden aşağıdaki türlerden hangisine en yakındır? (1975/ÖSYS)
A) Didaktik - lirik
B) Lirik - pastoral
C) Pastoral - didaktik
D) Epik - lirik
E) Epik - pastoral
2. Yıldız arıyorum gökler dolusu
Zaman oraya varmamış olsun
Yukarıdaki dizelerde,
I. çiçekler arıyorum
II. görmemiş olsun
III. dağlar dolusu
IV. bahçıvan kokusu
sözlerinin tümü kullanılarak çapraz kafiye düzeninde anlamlı bir dörtlük kurulmak istenirse, aşağıdaki kullanımlardan hangisi son iki dizeyi oluşturur? (1977/ÖSYS)
A) III, II, I, IV B) II, III, IV, I C) I, II, III, IV D) IV, III, I, II E) I, III, IV, II
3. “Rüzgâr tersine esiyor... Niçin?
Eski günler geri mi gelecek?”
Yukarıdaki dizelerde,
I. kozasında böcek
II. doğmak için
III. bildiği hayata
IV. kımıldıyor
sözlerinin tümü kullanılarak sarmal kafiye düzeninde anlamlı bir dörtlük kurulmak istenirse, aşağıdaki kullanımlardan hangisi son iki dizeyi oluşturur? (1978/ÖSYS)
A) I, II, IV, III B) III, II, IV, I C) IV, I, III, II D) IV, II, III, I E) III, I, II, IV
4. Hayır, hayal ile yoktur benim alışverişim;
İnan ki her ne demişsem görüp de söylemişim.
Bu iki dizenin, şiir bütünü ile ilgili özellikler den hangisi kesin olarak saptanabilir? (1986/ÖSYS)
A) Nazım biçimi
B) Kafiye düzeni
C) Ölçüsü
D) Konusu
E) Yazıldığı dönem
5. Aşağıdaki beyitlerin hangisinde redif vardır? (1987/ÖSYS)
A) Bir garip rüya rengiyle
Rüzgârdaki yaprak bile
B) Savrulmada gül şimdi havada
Gün doğmada bir başka ziyada
C) Söylenmemiş aşkın güzelliğiyledir
Kâğıtlarda yarım bırakılmış şiir
D) Bin bahçeli beldemizi yad ellere bıraktık
Gölgesinde barınacak tek ağacım yok artık
E) Bizim mahalle de İstanbul’un kenarı demek
Sokaklarında yürünmez ki yüzme bilmeyerek
6. Aşağıdaki dizelerin hangisinde zengin kafiye kullanılmıştır? (1991/ÖSYS)
A) Ağaçlar kökünden kopacak gibi
Bir türlü dinmiyor başlayan tipi
B) Çınla ey coşkun deniz, kayalıklarda çınla!
Sar bütün kumsalları o dolaşık saçınla
C) Kardır yağan üstümüze geceden
Yağmurlu, karanlık bir düşünceden
D) Dağlar, omuz omuza yaslanan dağlar
Sular karınca paslanan dağlar
E) Kervan yürür peşi sıra düşemem
Yıldız akar uçsam da yetişemem
7. Ak tüylü köpektir koyun sürüsüyle
Seğirtir kaval sesinde sağa sola
Çobandır köyün yamacında
Yayar davarı da çömelir
Meşe dallarının altına
Bu dizelerde aşağıdaki şiir türlerinden hangisine özgü bir nitelik vardır? (1991/ÖSYS)
A) Lirik B) Dramatik C) Didaktik D) Epik E) Pastoral
8. Uyandım baktım ki sabah
Güneş vurmuş içime
Kuşlara yapraklara dönmüşüm
Pır pır eder durur, bahar rüzgârında
Bu dizelerde Orhan Veli’nin şiirine özgü aşağıdaki niteliklerden hangisi örnek gösterilebilir? (1992/ÖSYS)
A) Edebi sanatlara yer vermemesine
B) Nükteli bir söyleyiş yeğlemesine
C) Doğa betimlemesine başvurmasına
D) Ölçü ve uyağa önem vermemesine
E) Toplumsal sorunlara değinmesine
9. Siz bakarsanız bir şey göremezsiniz
Benim yurdumdur orası
Ardıçlar, gürgenler, tozlu yollar
Tokat’la Niksar arası
Bu dizelerde aşağıdakilerden hangisi yoktur? (1994/ÖSYS)
A)Redif B)Uyak C) Ölçü D) Eksiltili cümle E) Dilek-koşul kipi
10. Sıladan geliyorsunuz
Ne var ne yok bizim oralarda
Çiçek açmış mı erikler
İpek perdeli pencerenin altında
Bu dörtlük için aşağıdakilerden hangisi söylenemez? (1994/ÖSYS)
A) Bir özlem dile getirilmiştir.
B) Kişileştirme sanatına başvurulmuştur.
C) Ölçü ve uyak yoktur.
D) Birinci dize kurallı bir cümledir.
E) Üçüncü ve dördüncü dizeler, anlamca birbirini bütünlemektedir.
11. Aşağıdakilerin hangisinde verilen dizelerde redif yoktur? (1995/ÖSYS)
A) Ey, genç kanı kaynayan pınar
Ey, altında yatıp kaldığım çınar
B) Uzaktan görenler yine aldanır
Gözlerde bir hayal gibi canlanır
C) Ey, kumrulu bahçem, sümbüllü bağım
Ey, bülbüllü derem, mineli dağım
D) Yatıyor can evimde hep o sonsuz emeller
Gönlüme dokunmadı göğsümü yırtan eller
E) Akşam, sanki boşluk içime dolar
Dağların cilası gittikçe solar
12. Okuma yok, yazma yok, bilmeyiz eski, yeni,
Kuzular söyler bize yılların geçtiğini,
Arzu, başlarından yıldızlar gibi yüksek,
Önümüzde bir sürü, yanımızda bir köpek
Bu dörtlükte aşağıdaki şiir türlerinden hangisine özgü bir nitelik vardır? (1996/ÖSYS)
A) Lirik şiir B) Didaktik şiir C) Pastoral şiir D) Epik Şiir E) Dramatik Şiir
13. Aşağıdakilerin hangisinde tam uyak vardır? (1998/ÖSYS)
A) Çiğdemin, menekşen kokar
Güzeller göğsüne takar
B) Kuş olsam gezsem havayı
Arayıp bulsam yuvayı
C) Geldim o dost ilinden
Koka koka gülünden
D) Birin bilir birin bilmez
Bu dünya kimseye kalmaz
E) Arı vardır uçup gezer
Teni tenden seçip gezer
14. Uzak, çok uzağız, şimdi ışıktan
Çocuk sesinden, gül ve sarmaşıktan
Dönmeyen gemiler olduk açıktan
Adımızı soran, arayan var mı?
Bu dörtlükle ilgili olarak aşağıdakilerin hangisi söylenemez? (1998/ÖSYS)
A) Hece ölçüsüyle yazılmıştır.
B) Redif vardır.
C) Uyak düzeni aaab’dir.
D) “Yalnızlık”tan söz edilmektedir.
E) Bir destandan alınmıştır.
15. Ela gözlerine kurban olduğum
Yüzüne bakmaya doyamadım ben
İbret için gelmiş derler cihana
Noktadır benlerin sayamadım ben
Bu dörtlükle ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır? (2006/ÖSYS)
A) 11’li hece ölçüsüyle yazılmıştır.
B) Redif vardır.
C) Tam uyak kullanılmıştır.
D) Koşma türünün özelliklerini taşımaktadır.
E) Benzetme sanatından yararlanılmıştır.
16. Kaman civarına bahar gelince
Yıkılır ovadan yörük çadırları,
Yücesinde pare pare duman tutmuş
Düldül Dağ’ın yaylasında mekân kurulur.
Hoş gelmişsin ilkbahar!
Nisan ayı içinde donanır dağlar,
Donanır yeşilinden, alından
Bu dizelerde aşağıdaki şiir türlerinden hangisine özgü nitelikler ağır basmaktadır? (2006/ÖSYS)
A) Lirik B) Pastoral C) Epik D) Didaktik E) Dramatik
Cevaplar: 1-E 2-E 3-C 4-C 5-B 6-B 7-E 8-D 9-C 10-B 11-A 12-C 13-B 14-E 15-C 16-B
Cumhuriyet Edebiyatı
1. Hikâyede konu ve olaylardan çok, şiirsel etki yaratacak durumları ele alan, genellikle balıkçıları ve deniz insanlarını anlatan, daha çok bir İstanbul hikâyecisi olarak bilinen yazarımız, aşağıdakilerden hangisidir? (1974/ÖSYS)
A) Haldun Taner
B) Sait Faik
C) Necati Cumalı
D) Zeyyat Selimoğlu
E) Halikarnas Balıkçısı
2. Hikâyeciliğimizi İstanbul sınırları dışına çıkararak Anadolu’ya yönelten, yurt gerçeklerini gözlemlere dayanarak yansıtan, aynı zaman da mizah ve siyasal yergi alanında da eser veren yazarımız kimdir? (1975/ÖSYS)
A) Reşat Nuri Güntekin
B) Refik Halit Karay
C) Hüseyin Rahmi Gürpınar
D) Memduh Şevket Esendal
E) Ahmet Rasim
3. “Anadolu halkının bir ruhu vardı, nüfuz edemedin. Bir kafası vardı, aydınlatamadın. Bir vücudu vardı, işleyemedin. Onu cehlin ve yokluğun ve kıtlığın eline bıraktın. O, katı toprakla kuru göğün arasında bir yabani ot gibi bitti. Şimdi, elinde tırpan, buraya hasada gelmişsin. Ne ektin ki ne biçeceksin? Sana ıstırap veren her şey senin eserindir.” diyen bir roman kahramanı edebiyatımızın aşağıdaki dönemlerinin hangisinde yaratılmış olabilir? (1976/ÖSYS)
A) Toplum yararını ön planda tutarak halka yönelen Tanzimat döneminde
B) Özellikle kişilerin ruhsal durumlarını incele meye yönelen Edebiyat-ı Cedide döneminde
C) 1908’den sonra, Edebiyat-ı Cedide geleneğini bir süre daha sürdüren Fecr-i Âti döneminde
D) Birinci Dünya Savaşı yıllarında güçlenen Milli Edebiyat döneminde
E) Köy ve köy sorunlarının ağır bastığı ve yeni boyutlar kazandığı Cumhuriyet döneminde
4. “Yergi ve gülmece (hiciv ve mizah) yazılarıyla deneme, fıkra ve anılarını ayrı ayrı kitaplarda toplamış olan yazar, edebiyat alanında, konularını Birinci Dünya Savaşı yıllarında yakından gördüğü Anadolu halk ve yaşamından alan hikâyeleri ile tanındı. 1938’de Suriye’den döndükten sonra edebi çalışmalarını roman türünde sürdürdü.”
Yukarıda sözü edilen yazar, aşağıdakiler den hangisidir? (1979/ÖSYS)
A) Ahmet Rasim
B) Halide Edip Adıvar
C) Refik Halit Karay
D) Reşat Nuri Güntekin
E) Aka Gündüz
5. İlk şiirlerini Dergâh ile Milli Mecmua’da yayımladı. Hecenin beş şairine bağlanmayarak sanatını tek başına kurdu. İçtenlikli ve ince, duygusal yönü ağır basan memleket şiirleriyle tanındı; hece ölçüsünde yeni olanaklar aradı. Halk edebiyatıyla ilgili kimi çalışmalarda bulundu. Şiirleri “Şiirler” adlı kitapta toplandı. “Koçyiğit Köroğlu”, “Köşebaşı” gibi piyesleri, tiyatrolarda ilgiyle izlendi.
Burada sözü edilen sanatçı, aşağıdakiler den hangisidir? (1990/ÖSYS)
A) Ahmet Hamdi Tanpınar
B) Faruk Nafiz Çamlıbel
C) Orhan Seyfi Orhon
D) Enis Behiç Koryürek
E) Ahmet Kutsi Tecer
6. Şair, öykü, roman, deneme ve edebiyat tarihi alanlarında yapıtlar vermiş, çok yönlü bir yazardır. Daha çok sembolist akıma girebilecek, ahenkli ve orijinal hayallerle yüklü şiirler yazmıştır. Hikâyelerinde insan ruhunun temeli saydığı bilinçaltına ve rüyalara geniş yer vermiştir. Romanlarında bu öğelerle birlikte, tarihsel, toplumsal konuları da ele almıştır.
Bu parçada sözü edilen yazar aşağıdakilerden hangisidir? (1994/ÖSYS)
A) Yakup Kadri Karaosmanoğlu
B) Abdülhak Şinasi Hisar
C) Ahmet Hamdi Tanpınar
D) Namık Kemal
E) Hüseyin Rahmi Gürpınar
7. İlk şiirlerinde duygusal, bireysel, romantik bir tutumu vardır. Anlatımı lirik, dili durudur. Daha sonraki şiirleri asıl şiirlerinin şaşırtıcı öncüleridir. O sıralarda etkilendiği gerçeküstücülerin şiirleri gibi ölçüsüz ve uyaksızdır. Geleneksel şiirle, edebi sanatlarla, şairaneliklerle, ölçü ve uyağın sağladığı mekanik ahenkle her türlü bağı koparmıştır. Her türlü sözcüğün şiire girebileceğini göstermiştir. Kimi şiirlerinde bir alay sezilir.
Bu parçada sözü edilen şair aşağıdakiler den hangisidir? (1995/ÖSYS)
A) Ahmet Haşim
B) Yahya Kemal
C) Orhan Veli
D) Ahmet Hamdi Tanpınar
E) Cahit Sıtkı
8. Nurullah Ataç’la ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır? (1995/ÖSYS)
A) Eleştiri türünün gelişmesinde önemli katkıda bulunmuştur.
B) Dilimizin özleşmesine öncülük etmiştir.
C) Konuşma dilindeki devrik cümlenin yazıda da kullanılmasını yaygınlaştırmaya çalışmıştır.
D) Yaşadığı dönemde deneme türünün başarılı bir temsilcisi olmuştur.
E) Öykü alanında da ürünler vermiştir.
9. İlk şiirlerini 1936’da yayımlamaya başlamıştır. Bunlar o güne kadar şiir diye bilinen ürünlere bir tür başkaldırıdır. Öyle ki, şiiri birtakım kalıp ve klişelerden, yıpranmış benzetmelerden, başka bir deyişle şairanelikten kurtarmıştır. Hayali, şiirden kovmuş ya da çok az bir hayalle yetinmiştir. Yalın, gündelik bir dilin söz kalıplarına yaslanarak şiirlerini oluşturmuştur.
Bu parçada sözü edilen şair aşağıdakiler den hangisidir? (1997/ÖSYS)
A) Cahit Sıtkı Tarancı
B) Faruk Nafiz Çamlıbel
C) Orhan Veli Kanık
D) Fazıl Hüsnü Dağlarca
E) Cahit Külebi
10. Çağının hikâye anlayışından büsbütün ayrı bir yolda yürümüştür. O zamana kadar edebiyatımızda hep Maupassant hikâyeleri örnek alınıyor, başı, sonu, ortası belli olan, acıklı ya da gülünç bir olaya dayanan, şaşırtıcı ve çarpıcı sonuçlarla biten eserler yazılıyordu. Oysa bu hikâyecimiz, konularını günlük yaşayışın en sade, en silik olaylarından seçmiştir. Bazı yazarlar onun hikâyelerinin Çehov hikâyelerine benzediğini, onun Maupassant tekniğine karşılık, edebiyatımıza Çehov tekniğini getirdiğini söylerler.
Bu özelliklere sahip olan ünlü hikâyecimiz aşağıdakilerden hangisidir? (1997/ÖSYS)
A) Ömer Seyfettin
B) Memduh Şevket Esendal
C) Yakup Kadri Karaosmanoğlu
D) Refik Halit Karay
E) Reşat Nuri Güntekin
11. Aşağıdakilerden hangisi “hecenin beş şairi”nden biri değildir? (1996/ÖSYS)
A) Yusuf Ziya Ortaç
B) Faruk Nafiz Çamlıbel
C) Halit Fahri Ozansoy
D) Enis Behiç Koryürek
E) Kemalettin Kamu
12. Gazetelerde fıkra, başyazı, söyleşiler yazdı. Öykü ve oyun yazarı olarak tanındı. İlk oyunlarından sonra epik tiyatro örneği olarak “Keşanlı Ali Destanı”nı yazdı. Güncel olayları konu alan eleştirel oyunlarını seyirciye sunabilmek için kabare tiyatrosunun kuruluşuna öncülük etti.
Bu parçada sözü edilen yazar aşağıdakiler den hangisidir? (1998/ÖSYS)
A) Haldun Taner
B) Recep Bilginer
C) Necati Cumalı
D) Refik Erduran
E) Turan Oflazoğlu
13. Şiire heceyle başlayan, serbest ölçüyle hemen her konuda çok ürün veren, usta bir ozandır. İlk kitabından bu yana sürekli kendini aşmaya çalışmıştır. Bireyselden toplumsala, ulusaldan evrensele uzanan çizgide, özü ve söyleyiş sağlamlığıyla kolay öykünülemeyecek, özgün bir şiir gerçekleştirmiştir. “Türkçem benim ses bayrağım.” diyen ozan kendine özgü bir dil yapısı, bir biçim yaratmıştır. Kurtuluş Savaşımızla ilgili şiirlerini bir kitapta toplamıştır. Yapıtlarından biri de “Çocuk ve Allah”tır.
Bu parçada sözü edilen şair aşağıdakiler den hangisidir? (1998/ÖSYS)
A) Mehmet Emin Yurdakul
B) Ahmet Muhip Dıranas
C) Fazıl Hüsnü Dağlarca
D) Ziya Osman Saba
E) Cahit Sıtkı Tarancı
14. Türk öykücülüğünün özelliklerini kavramak istiyorsak öncelikle bu üç yazarımızı çok iyi tanımamız gerekir. Abdullah Efendi’nin Rüyaları’yla..., Ekmek Kavgası’yla ..., Şişhane’ye Yağmur Yağıyordu’yla ..., Cumhuriyet Dönemi öykücülüğünde önemli yeri olan sanatçılar arasında sayılır.
Bu parçada boş bırakılan yerlere getirilmesi gereken yazar aşağıdakilerin hangisinde sırasıyla verilmiştir? (2006/ÖSYS)
A) Ahmet Hamdi Tanpınar - Orhan Kemal - Haldun Taner
B) Haldun Taner - Ahmet Hamdi Tanpınar - Orhan Kemal
C) Orhan Kemal - Ahmet Hamdi Tanpınar - Haldun Taner
D) Ahmet Hamdi Tanpınar - Haldun Taner - Orhan Kemal
E) Haldun Taner - Orhan Kemal - Ahmet Hamdi Tanpınar
15. Cumhuriyetin ilanından 1940’lara kadar şiirimizin dört yöneliminden biri olan Beş Hececiler, halk şiirinin dış yapısını, özellikle ölçü ve uyak düzenini benimsediler. Böylelikle halk şiirinin dünyasına ulaşabileceklerini sandılar. Dil açısından arı, açık bir söyleyişe yöneldiler. Üret tikleri şiirler ise kalıplaşmış bir yapı içinde kaldı.
Aşağıdakilerden hangisi bu anlayışa bağlı kalarak şiir yazanlardan biri değildir?(2006/ÖSYS)
A) Faruk Nafiz Çamlıbel
B) Orhan Seyfi Orhon
C) Ceyhun Atuf Kansu
D) Enis Behiç Koryürek
E) Yusuf Ziya Ortaç
16. Acemice yazıldığını düşündüğümüz, başı sonu olmayan öyküleriyle okurların belleğinde yer etmiştir. Öyküleri biçim, teknik, dil ve anlatım özellikleri bakımından “olay öykücülüğü”nden ayrılır. “Olay öykücülüğü”nü yaygınlaştırmaya çalışan... etkilenmekle birlikte, kendi çizgisini geliştiren, yeni bir öykücülük akımının öncüsü olan ..., Cumhuriyet döneminde klasik öykü tekniğini yıkmıştır. Böylece Türk öykücülüğün de bir devrim gerçekleştirmiştir.
Bu parçada boş bırakılan yerlere, verilen bilgilere göre aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir? (2006/ÖSYS)
A) Gustave Flaubert’den - Ömer Seyfettin
B) Anton Çehov’dan - Sabahattin Ali
C) Franz Kafka’dan - Memduh Şevket Esendal
D) Guy de Mauppassant’dan - Sait Faik Abasıyanık
E) Alphonse Daudet’den - Haldun Taner
Cevaplar: 1-B 2-B 3-E 4-C 5-E 6-C 7-C 8-E 9-C 10-B 11-E 12-A 13-C 14-A 15-C 16-D
edebiyol.com sitesinden alınmıştır.